झाडगावचा संघर्ष : माणुसकीचा वसा

 झाडगावचा संघर्ष : 

           माणुसकीचा वसा

(Read more या टॅब वर क्लिक करून विस्तृत लेख वाचावा)

(हा लेख श्री विशालजी गोहने यांनी लिहिलेला आहे)

"या लेखात शब्द थोडे अधिक असतील, पण फक्त पाच मिनिटे दिलीत तरी तो तुम्हाला जीवनातील संघर्षाची नवी प्रेरणा देईल, यात शंका नाही! थोडा वेळ द्या, वाचा आणि जिद्दीचा नवा अर्थ अनुभवा!"

"मातीच्या कणाकणात श्रमाचा गंध आहे, इथल्या माणसांच्या मनात माणुसकीचा सुगंध आहे!"

विदर्भातील यवतमाळ जिल्ह्यातलं झाडगाव. निसर्गसंपन्न आणि श्रमसंस्कृतीने नटलेलं एक सुंदर गाव. इथल्या मातीत कष्टाचा गंध मिसळलेला आहे. श्रम हीच ओळख, आणि कष्ट हेच जीवन, अशी ओळख या गावानं स्वतःला दिली आहे. इथल्या माणसांचं जीवन मेहनतीच्या तत्त्वांवर उभं आहे. शेतमजूर, बागायतदार, व्यापारी आणि छोटे उद्योजक—सर्वजण कष्ट करून आपली वाटचाल करताना दिसतात.

कधीकाळी झाडगाव संत्र्यांच्या बागांनी बहरलेलं होतं. या बागांमुळे संपूर्ण परिसर सुगंधित व्हायचा. झाडगावाचं नावही संत्र्यांमुळेच सर्वदूर पोहोचलं होतं. हे फळ गावाच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा होतं. गावकऱ्यांची उपजीविका संत्र्यांच्या लागवडीवरच अवलंबून होती. मात्र, काळाच्या ओघात बाजारपेठेतील स्थिती बदलू लागली. जागतिक स्तरावर संत्र्यांना मिळणाऱ्या दरात मोठी चढ-उतार होऊ लागली. परिणामी, गावातील बागायतदार अडचणीत आले.

संत्र्याच्या दरात झालेल्या घसरणीमुळे अनेक शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक फटका बसला. काहींनी बागा तोडून पारंपरिक शेतीकडे वळण्याचा निर्णय घेतला. कोणी ऊस, गहू, सोयाबीन यांसारख्या नगदी पिकांकडे वळलं. तर काहींनी नव्या तंत्रज्ञानाचा अवलंब करून पारंपरिक शेतीत सुधारणा करण्याचा प्रयत्न केला. बागायतदारांच्या मनात असलेली संत्र्यांबद्दलची नाळ तुटू नये म्हणून काहींनी जुन्या ओळखीला घट्ट धरून ठेवण्याचा निर्धार केला.

गावकऱ्यांनी बदलत्या काळाशी जुळवून घेत नव्या मार्गांचा अवलंब केला. काहींनी ठिबक सिंचनासारख्या आधुनिक पद्धती स्वीकारल्या, तर काहींनी प्रक्रिया उद्योगाच्या संधी शोधण्यास सुरुवात केली. तर काहींनी थेट विक्री व्यवस्था उभारून स्थानिक आणि बाहेरच्या बाजारपेठांमध्ये पोहोच करण्याचा प्रयत्न केला.

काहीही असो, बदलत्या परिस्थितीशी लढण्याची जिद्द झाडगावातील माणसांमध्ये होती आणि आजही आहे. श्रमसंस्कृती जपणाऱ्या या गावाने नेहमीच आत्मनिर्भरतेचा धडा शिकवला आहे.

झाडगावच्या मातीमध्येच श्रमसंस्कार रुजले आहेत. इथली माणसं मेहनतीच्या जोरावर उभी आहेत. संकटं आली, अडथळे आले, तरी ते कधीच झुकले नाहीत. श्रमसंस्कृतीची जपणूक करणाऱ्या या गावात कष्टाला विशेष स्थान आहे. कष्ट हेच धन, आणि माणुसकी हीच खरी ओळख! अशा बळकट विचारसरणीने झाडगाव पुढे जात राहिलं.

गावातील शेतकरी काळाच्या बदलत्या मागणीनुसार जुळवून घेत होते. पारंपरिक शेतीच्या पद्धतींमध्ये बदल करत होते. नवीन तंत्रज्ञान आत्मसात करत होते. बाजारपेठेच्या गरजेनुसार पिकांचे प्रकार बदलत होते. ऊस, गहू, सोयाबीन यांसारख्या नगदी पिकांकडे वळत होते. तर काही जिद्दी शेतकरी जुन्या ओळखीला घट्ट धरून होते. शेतीत सुधारणा करत होते. उत्पादन वाढवत होते. कधी कमी तर कधी अधिक मिळकत, पण जीवनाच्या लढाईत टिकून राहण्याची उमेद सोडली नव्हती.

परंतु संकटं कधी सांगून येत नाहीत. ती अचानक येतात. ती वादळासारखी कोसळतात आणि काही क्षणांत सगळं बदलून टाकतात.

२०२४ च्या उन्हाळ्यात असंच एक संकट झाडगावावर ओढवलं. ते दिवस गावासाठी अत्यंत कठीण होते. उन्हाळ्याच्या दाहकतेसारखंच हे संकटही अंगाची लाहीलाही करणारं होतं.

या संकटाने संपूर्ण गाव हलवून सोडलं. प्रत्येकाच्या मनात चिंता दाटून आली. काही काळ भीती निर्माण झाली. पण संकट माणसाला घडवतंही असतं. झाडगावची कहाणी हेच सांगते. खऱ्या योद्ध्यांची परीक्षा कठीण परिस्थितीत होते. तशीच झाडगावचीही झाली. पण या गावाने परिस्थितीला शरण जाण्यापेक्षा संघर्ष करणं पसंत केलं. माणसं खचली नाहीत. त्यांनी हात पाय गाळले नाहीत. उलट संकटाचा सामना करण्यासाठी एकत्र आले. एकत्र उभं राहिलं. मदतीचे हात पुढे आले. जिवाभावाची माणसं एका ध्येयासाठी एकत्र आली.

"जेव्हा वादळ येतं, तेव्हा ते झाडाच्या मुळांनाच अधिक घट्ट धरायला शिकवतं!" झाडगावच्या माणसांनी हे स्वतःच्या कष्टाने सिद्ध केलं. एक गाव, एक आत्मा, आणि संघर्षाची एक अखंड ज्योत!

४ एप्रिल २०२४. एक नेहमीसारखी साधी सकाळ. झाडगाव आपल्या लयीत चाललं होतं. गावातल्या घरांच्या अंगणात काही जण चहा घेत गप्पा मारत होते. कुणी वृत्तपत्र उघडून आजच्या घडामोडी वाचत होतं. काही जण रेडिओवर गाणी ऐकत सकाळचा आनंद घेत होते. शाळकरी मुलं पुस्तकं आवरत होती, दप्तर भरत होती. काही शेतकरी बैलांना चारा टाकत होते. बाजारात जाणाऱ्या लोकांची लगबग सुरू होती. घराघरातून चुलींचा धूर निघत होता. सूर्य माथ्यावर चढू लागला होता. सकाळच्या थंड हवेला उन्हाचा चटका जाणवू लागला होता. पण तरीही गावकऱ्यांचं नेहमीचं आयुष्य आपापल्या तालात सुरू होतं.

आणि अचानक—"धाडकण!" एक प्रचंड आवाज घुमला!

त्या क्षणी संपूर्ण गाव स्तब्ध झालं. शांतता भंग पावली. सगळे दचकले. काही क्षण तर कोणालाच काही समजलं नाही. हा आवाज नक्की कुठून आला? काय झालं असेल? प्रत्येकाच्या मनात प्रश्न निर्माण झाले. लोकांनी एकमेकांकडे पाहिलं. भांबावलेले चेहरे, धडधडणारी काळजीयुक्त ह्रदयं. काही क्षणांतच खळबळ उडाली. लोक धावत बाहेर आले. काही जण गल्लीत धावले, काही चौकात धावले. जो तो एका दिशेने धावत सुटला. कुठून तरी कोणी तरी ओरडत होतं—"अरे, बघा काय झालं!"

तेव्हाच समोरून एक जण धावत आला. घाबरलेला, घामाने डबडबलेला. त्याच्या तोंडून फक्त एवढंच बाहेर पडलं—"किशोर!"

गावालगतच्या एका शेतात विजेच्या खांबावर वीज दुरुस्तीचे काम सुरू असताना  बंद असलेला वीज प्रवाह अचानक सुरू होऊन ठिणगी उडाली होती. विजेच्या तारांमध्ये मोठा शॉर्टसर्किट झाला. त्या तारांमध्ये अचानक स्पार्किंग झाली. एक जबरदस्त आवाज झाला. आणि त्या ठिणग्यांच्या तडाख्यात किशोर सापडला.

किशोर—गावातला मदतीला तत्पर असलेला, मनमिळाऊ, मेहनती तरुण. तोच किशोर  वीजेच्या तारांच्या संपर्कात येऊन ११ के.व्ही. होल्टचा विजेचा तीव्र झटका बसला. प्रचंड शक्तीचा विजेचा प्रवाह त्याच्या शरीरात शिरला. जोरदार धक्का बसला. विजेच्या प्रवाहाने त्याला अक्षरशः हादरवून टाकलं. तो जागेवरच कोसळला.

गावकऱ्यांच्या नजरा त्याच्यावर खिळल्या. कोणी काही बोलत नव्हतं. क्षणभर सर्व शांत झालं. हृदयाचे ठोके वेगाने वाढले. डोळ्यांत भीती स्पष्ट दिसत होती. एकमेकांकडे पाहत लोक सुन्न झाले. काही क्षणांतच कोणीतरी धावत पुढे गेला. कोणी तरी आरडाओरड करू लागलं—"किशोर! किशोर!"

आणि मग एकच गोंधळ उडाला! कोणी पाणी आणायला धावलं, कोणी रुग्णवाहिकेला फोन लावला. कोणी धावत डॉक्टरला बोलवायला गेला. गावात एकच गोंधळ माजला होता. लोकांची धावपळ सुरू झाली. काहींनी घाबरून विचारलं, "काय झालं? तो ठीक आहे ना?" तर काहींनी मदतीसाठी पुढे धाव घेतली. कोणी पाणी आणायला निघाले, कोणी धावत डॉक्टरला बोलवायला गेले. काहींनी घाईघाईने रुग्णवाहिकेला फोन लावला. गावातल्या रस्त्यावर गर्दी जमली होती. प्रत्येक जण चिंतेने ग्रासला होता.

त्याला तातडीने उचलण्यात आलं. पण त्याची अवस्था गंभीर होती. डोळे मिटलेले, श्वास मंदावलेला. शरीर निश्चल पडलेलं. त्याच्या हाताला धरून हलवण्याचा प्रयत्न केला, पण तो हलला नाही. कुणीतरी काळजीने पाण्याचा थेंब त्याच्या ओठांवर ठेवला, पण कोणतीही प्रतिक्रिया नव्हती. वातावरण अधिकच गंभीर झालं.

तात्काळ तालुक्याच्या रुग्णालयात दाखल करण्यात आलं. डॉक्टरांनी तपासणी सुरू केली. नाडी मंदावलेली होती. शरीराला विजेच्या झटक्याचा मोठा फटका बसला होता. चेहऱ्यावर चिंता स्पष्ट दिसत होती. डॉक्टरांनी खोलवर पाहिलं आणि गंभीर स्वरात म्हणाले,"परिस्थिती गंभीर आहे. वेळ वाया घालवू नका. तुम्ही ताबडतोब नागपूरला हलवा!"

ही बातमी ऐकताच घरच्यांच्या पाया खालची जमीन सरकली. आई-वडिलांचे डोळे भरून आले. पत्नी रडू लागली. संपूर्ण कुटुंब एकमेकांकडे पाहत राहिलं. काय करावं, कुठे जावं, कसलीच शुद्ध नव्हती. गावकऱ्यांनी एकमेकांकडे पाहिलं. चिंता वाढली. कुणीतरी पाठीवर थोपटलं आणि म्हणालं, "आता वेळ घालवायची नाही. चला, लगेच निघूया!"

किशोर—महाराष्ट्र राज्य वीज वितरण कंपनीतील वायरमन. गावातील सगळ्यांचा लाडका. मेहनती, मनमिळाऊ, हसतमुख. संकटातही मदतीसाठी सदैव तत्पर असणारा. गावात कोणतीही अडचण आली, की सगळ्यात आधी धावून जाणारा. कुणाचं वीजबिल अडकलं, कुणाच्या घरात लाईट बंद झाली, कुठे फॉल्ट झाला—किशोर असला, की सगळं काही सुरळीत व्हायचं. पण नियतीनं त्याच्यासाठी वेगळाच डाव मांडला होता. एका क्षणात सगळं बदललं. ज्या हातांनी अनेक घरं उजळवली, तो हातच निकामी झाला होता. जीवनाची दिशा एका क्षणात बदलली. 

रुग्णवाहिका वेगाने धावत होती. आत कुटुंबीय रडत होते. कोणाच्याही तोंडून शब्द फुटत नव्हता. आई-कधी डोळे मिटून प्रार्थना करत होती, तर कधी गोंधळलेल्या नजरेने मुलाकडे पाहत होती. पत्नी डोकं टेकवून बसली होती. मुलं काहीच समजू शकत नव्हती. तीन तासांचा प्रवास प्रत्येकासाठी असह्य होता.

रुग्णवाहिका नागपूरच्या हॉस्पिटलसमोर थांबली. तातडीने किशोरला स्ट्रेचरवर ठेवण्यात आलं. डॉक्टरांनी त्वरित तपासणी सुरू केली. रिपोर्ट्स आले आणि डॉक्टरांनी गंभीर स्वरात सांगितलं—

"एक हात निकामी झालाय. किडनीवरही परिणाम झालाय. दीर्घकाळ उपचारांची गरज आहे."

हे ऐकताच घरच्यांच्या काळजाचा ठोका चुकला. गावकऱ्यांनी सुन्न होऊन एकमेकांकडे पाहिलं. त्या क्षणी त्यांच्या डोळ्यासमोर एकच प्रश्न होता—आता पुढे काय?

हे ऐकताच कुटुंबाच्या काळजाला मोठा धक्का बसला. उपचारांसाठी मोठी रक्कम लागणार होती. वीज कंपनीकडून मिळणारा दहा लाख रुपयांचा विमा होता. तो त्वरित उपचारांसाठी वापरण्यात आला. घरातलं किडूक-मिडूक विकून आणलेली  रक्कमही खर्च झाली. तीन दिवसांच्या आत हे सर्व पैसे संपले.

पण अजूनही दहा लाखांची गरज होती. इतक्या मोठ्या रकमेचं काय करायचं, हे कुटुंबाला समजत नव्हतं. विचार करताच काळजाचा ठोका चुकत होता. त्याच्या पत्नीला हृदयविकाराचा त्रास होता, तिच्यावरही उपचार सुरू होते. दैनंदिन खर्च वाढत चालला होता. घरात दोन लहान मुले होती. त्यांच्या संगोपनाचं मोठं संकट उभं राहिलं होतं.

आई-वडील रोजमजुरी करून घर चालवत होते. त्यांच्यावर आता जबाबदारी अधिक वाढली होती. कामाला जायचं, की मुलासाठी पैसा गोळा करायचा? त्यांच्या मनात असंख्य प्रश्न घर करून बसले होते. कोणत्या दिशेने पाऊल टाकायचं, हे त्यांना उमगत नव्हतं. परिस्थिती दिवसेंदिवस कठीण होत चालली होती. संकटाचा डोंगर उभा राहिला होता.

गावभर चर्चा सुरू झाली. "किशोरसाठी काहीतरी करायला हवं!" संकट अचानक कोसळलं होतं. परिस्थिती गंभीर होती. कुणीही गप्प बसू शकत नव्हतं.

गावातली माणसं एकमेकांसाठी उभी राहिली. "आपल्याला काहीतरी करायलाच हवं!" एका तरुणाने ठामपणे म्हटलं. त्या वाक्याने अनेकांना जागं केलं. गावातल्या काही तरुणांनी पुढाकार घेतला. त्यांनी तातडीने ज्येष्ठ मंडळींना भेटून परिस्थिती समजावून सांगितली. त्यांच्या डोळ्यांमध्ये आशेचा किरण दिसत होता. सर्वांनी मिळून निधी संकलन सुरू करण्याचा निर्णय घेतला.

पहिल्याच दिवशी दीड लाख रुपये जमा झाले! हा आकडा पाहून सगळे आनंदित झाले. "आपण अजून मदत गोळा करू शकतो!" "घरोघरी जाऊन लोकांना मदतीसाठी विनवूया!" काहींनी सुचवलं. गावभर ही बातमी वाऱ्यासारखी पसरली. मदतीसाठी अनेक हात पुढे आले.

शेतकऱ्यांनी आपल्या कष्टाच्या उत्पन्नातून मदत केली. त्यांच्या चेहऱ्यावर समाधान होतं. "आजवर आम्ही मेहनतीने कमावलं, आज हेच श्रम कुणाच्यातरी उपयोगी पडणार आहेत!" या भावनेनं त्यांचं मन भरून आलं.

दुकानदारांनी नफा न पाहता योगदान दिलं. "व्यवसाय तर नंतरही करता येईल, पण माणूस वाचणं गरजेचं!" असं म्हणत त्यांनी मुक्तहस्ते मदत केली.

शिक्षकांनी पगारातून मदतीचा हात पुढे केला. "आपण ज्ञान देतो, पण आज जीवनदान देण्यासाठी मदतीचा हात उभा करायचा आहे!" अशी त्यांची भावना होती.

गृहिणींनी संसारासाठी साठवलेली बचत दिली. काहींनी आपल्या दागिन्यांवर गहाण टाकून मदत दिली. त्यांचं एकच वाक्य मनाला भिडलं—"सोने पुन्हा विकत घेता येईल, पण माणूस पुन्हा मिळणार नाही!"

लहान मुलंही मागे राहिली नाहीत. त्यांनी आपल्या खाऊच्या पैशांतून मदत दिली. त्यांच्या निरागस डोळ्यांत माणुसकीचं दर्शन घडत होतं. "आपल्या किशोरकाकाला मदत हवी!" एवढीच भावना त्यांच्या मनात होती.

सगळ्यांनी जमेल तशी मदत केली. गावकऱ्यांनी आपल्या परीने हातभार लावला. पण अजूनही आव्हान मोठं होतं. संकट गडद होत होतं. दहा लाख रुपये उभे करणं सोपं नव्हतं. अजूनही मोठ्या प्रमाणात मदतीचा ओघ वाढवणं आवश्यक होतं.

गावकऱ्यांनी एकमेकांकडे पाहिलं. "आपण काहीतरी नवीन मार्ग काढायला हवा!" एका तरुणाने सुचवलं. सर्वांनी मान डोलावली. आता गाव एकत्र उभं राहिलं होतं. नवे मार्ग शोधत होतं. संघर्षाला नवी दिशा देत होतं. झाडगाव आता केवळ एका व्यक्तीसाठी नव्हतं लढत, तर माणुसकीच्या विजयासाठी धडपडत होतं!

सध्याच्या काळात सोशल मीडियाचा योग्य उपयोग केला, तर ते समाजबांधणीचं प्रभावी साधन ठरू शकतं! माहितीचा वेग, लोकांपर्यंत पोहोचण्याची क्षमता आणि व्यापकता यामुळे ते परिवर्तन घडवू शकतं. झाडगावातील तरुणांच्या गटातील एका तरुणाच्या मनात हीच कल्पना आली.

"व्हॉट्सॲप ग्रुप तयार करूया! गावाबाहेरच्या लोकांपर्यंत मदतीचं आवाहन पोहोचवूया!"

त्याची कल्पना काहींना सुरुवातीला पटली नाही. "व्हॉट्सॲपवरून पैसे जमा होतील का?" असा प्रश्न अनेकांच्या मनात आला. काहींना वाटलं, हे अशक्य आहे. पण म्हणतात ना, "अडचण ही शोधाची जननी असते!" त्या ध्येयवेड्या तरुणाने ठरवलं—तो थांबणार नव्हता. तो हार मानणाऱ्या पिढीतला नव्हता. त्याने त्वरित एक व्हॉट्सॲप ग्रुप तयार केला – 'एक हात मदतीचा'. 

सुरुवातीला ग्रुपमध्ये काही मोजकीच माणसं होती. पण हा ग्रुप गावकऱ्यांनी हृदयाने स्वीकारला. त्या तरुणाने गावातील लोकांना जोडायला सुरुवात केली. गावाबाहेर राहणाऱ्या दानशूर व्यक्तींना आमंत्रण पाठवलं. "किशोरसाठी मदत हवी! तुमच्या एका लहान योगदानाने त्याला जीवनदान मिळू शकतं!" असा वस्तुस्थितीपूर्ण संदेश त्याने सर्वत्र पसरवला.

हळूहळू हा ग्रुप मोठा होत गेला. बाहेरगावी असलेल्या गावकऱ्यांनीही हे आवाहन उचललं. काही सामाजिक संस्थांचे कार्यकर्ते जोडले गेले. काही डॉक्टरांनी सल्ला देण्यासाठी पुढाकार घेतला. नागरिकांनी मदतीसाठी हात पुढे करायला सुरुवात केली.

या डिजिटल हाकेला प्रतिसाद मिळू लागला. काही क्षणांमध्येच लोक जागरूक झाले. मदतीसाठी हात पुढे येऊ लागले. कुणी ५०० रुपये दिले, कुणी ५,०००, तर कुणी ५०,००० रुपयांची मदत केली. काहींनी औषधं पाठवली, काहींनी उपचारांसाठी पैसे दिले. कुणी प्रवासखर्च उचलला, तर कुणी हॉस्पिटलच्या खर्चासाठी मदतीचा हात दिला.

लोकांच्या या प्रतिसादामुळे गावकऱ्यांच्या मनात आशेचा किरण उमटला. "समाजात अजूनही माणुसकी शिल्लक आहे," असं बोलताना अनेकांच्या डोळ्यांत आनंदाश्रू आले.

गावकऱ्यांच्या अथक प्रयत्नांमुळे आवश्यक ती रक्कम लवकरच गोळा झाली. सोशल मीडियाच्या माध्यमातून जमा झालेल्या मदतीनेच ही रक्कम पूर्ण होऊ शकली. वेळ न घालवता डॉक्टरांनी किशोरवर शस्त्रक्रिया केली.

त्याने एक हात गमावला. पण तो जीवनाच्या लढाईत मात्र जिंकला! डॉक्टरांनी समाधान व्यक्त केलं. "योग्य काळजी घेतली, तर तो लवकरच पूर्ववत उभा राहू शकेल," त्यांनी विश्वासाने सांगितलं.

गावकऱ्यांच्या चेहऱ्यावर नवी आशा होती. त्यांच्या प्रयत्नांनी एक जीव वाचला होता. मदतीचा ओघ आणि माणुसकीचा झरा अजूनही झाडगावात वाहत होता!

आज किशोर पुन्हा उभा आहे. तो एका मोठ्या संकटातून सावरला आहे. जीवनाच्या या लढाईत त्याने जिंकण्याची जिद्द कायम ठेवली. एका हाताची अनुपस्थिती त्याला थांबवू शकली नाही. कारण त्याच्या मागे अख्ख्या गावाचा मजबूत आधार होता. "अनेक थेंब मिळूनच सागर बनतो." हे गावकऱ्यांनी कृतीतून सिद्ध करून दाखवलं. "अनेक माणसं मिळूनच समाज उभा करतात!" हे त्यांनी आपल्या एकजुटीने जगाला दाखवून दिलं.

ही केवळ किशोरची कहाणी नाही. ही झाडगावच्या माणुसकीची कहाणी आहे. एका गावाने संकटावर कशी मात केली, याची ही प्रेरणादायी गाथा आहे. संकट कोणावरही येऊ शकतं. पण त्यातून बाहेर पडण्यासाठी एकत्र येणं महत्त्वाचं असतं. झाडगावच्या लोकांनी हे ओळखलं आणि स्वतः पुढाकार घेतला. त्यांनी वेळ न घालवता मदतीचा हात पुढे केला. किशोरच्या आयुष्याला नवी दिशा मिळावी यासाठी त्यांनी अथक प्रयत्न केले. "तो फक्त किशोर नाही, तो आमच्या गावाचा मुलगा आहे!" या भावनेने सगळे एकत्र आले.

ही घटना झाडगावसाठी केवळ मदतीची नव्हती, तर एकतेचा विजय होती. गावकऱ्यांच्या मनात "आपण मिळून काहीतरी मोठं करू शकतो!" ही भावना निर्माण झाली. त्यांनी दाखवून दिलं की एकतेने लढल्यास कोणतंही संकट लहान वाटू शकतं. संकट येतं तेव्हा माणूस एकटा पडतो, पण जर समाज साथ देईल, तर तो त्या संकटावर सहज मात करू शकतो.

ही लढाई फक्त आर्थिक नव्हती. ही लढाई माणुसकीची होती. विश्वासाची होती. एकमेकांच्या सोबत उभं राहण्याची होती. गावाने दाखवून दिलं की "गरजवंताच्या पाठीशी खंबीरपणे उभं राहिलं, तर अशक्य असं काहीच नसतं!"

ही कहाणी केवळ झाडगावपुरती मर्यादित नाही. ही सोशल मीडियाच्या योग्य उपयोगाचंही एक उदाहरण आहे. आजच्या काळात डिजिटल साधनांचा वापर फक्त मनोरंजनापुरता मर्यादित न राहता, समाजासाठी कसा प्रभावी ठरू शकतो, याचा हा आदर्श नमुना ठरला.

झाडगावातल्या एका तरुणाने व्हॉट्सॲप ग्रुप तयार करण्याची कल्पना मांडली. काहींना ती कल्पना सुरुवातीला पटली नाही. "व्हॉट्सॲपवरून पैसे जमा होतील का?" असा प्रश्न अनेकांच्या मनात आला. पण ध्येयवेड्या तरुणाने हा संकल्प सोडला नाही. 'एक हात मदतीचा' हा ग्रुप तयार झाला. त्याद्वारे गावातीलच नव्हे, तर बाहेर राहणाऱ्या लोकांनाही जोडता आलं. दानशूर व्यक्ती, सामाजिक संस्थांचे कार्यकर्ते, नागरिक—सर्वांनी एकत्र येत मदतीचा ओघ सुरू केला.

या माध्यमातून लोकांमध्ये संवाद घडला. माहितीचा प्रसार वेगाने झाला. गावाच्या कुठल्याही कोपऱ्यात बसलेल्या माणसालाही मदतीसाठी हात पुढे करता आला. सोशल मीडियाने केवळ माहितीच नाही, तर लोकांना मानसिकरीत्या एकत्र आणण्याचं काम केलं.

या तंत्रज्ञानाच्या मदतीने अनेक हात जोडले गेले. समाज एकत्र आला. मदतीचा प्रवाह वाढला. काही क्षणांमध्येच आर्थिक मदतीच्या रूपात मोठी रक्कम गोळा झाली. सोशल मीडियाने एकजुटीची नवी भावना निर्माण केली.

आज किशोर गावासाठी एक प्रेरणास्रोत आहे. त्याच्या संघर्षाने साऱ्या गावाला शिकवण दिली—"संकटं आली, तरी हार मानायची नाही. जिद्द कायम ठेवायची. आणि गरज भासली, तर पुन्हा एकत्र यायचं!"

ही केवळ संघर्षाची कहाणी नाही. ही माणुसकी जिवंत असल्याचा पुरावा आहे. समाजातील मदतीची साखळी अजूनही तितकीच मजबूत आहे. झाडगावने दाखवून दिलं की, "जिथे माणुसकी आहे, तिथे कोणतंही संकट अपयशी ठरतं!"

हा संदेश केवळ एखाद्या गावाचा गौरव करण्यासाठी किंवा कर्तव्यदक्ष तरुणांनी श्रेय लाटण्यासाठी नाही, तर माणुसकी, एकजूट आणि निस्वार्थ सेवाभाव यांचे जिवंत उदाहरण आहे. संकटाच्या क्षणी संपूर्ण समाज एकत्र कसा येतो, मदतीसाठी हात पुढे करतो आणि एखाद्याच्या जीवनासाठी नवी आशा निर्माण करतो, हे यातून स्पष्ट होते.

या अनुभवातून प्रेरणा घेऊन इतर ठिकाणीही अशीच सहकार्याची भावना रुजावी. जर या प्रेरणादायी प्रयत्नांनी कुणाला दिशा मिळाली, कुणाला मदतीचा नवा मार्ग सापडला, तरच हा संवाद खऱ्या अर्थाने सार्थकी लागेल म्हणूनच लेखन प्रपंच.

✍️ विलास शा.गोहणे                                            9881816588